چه کسی جایگزین روحانی می‌شود؟/ از حسن خمینی و علی مطهری تا محمد نهاوندیان
روزنامه صبح نو نوشت: چند ماهی است که با کنایه‌های سیاسی برخی پروژه عبور از رییس‌جمهور را کلید زده‌اند به طوری که آقای محمدرضا تاجیک، دولت آقای روحانی را دولت «گرفتار» و«پوپولیست» و آقای صادق زیباکلام آن را دولتی «یک میلیونی» و «تصادفی» و تئوریسین‌شان نیز دولت یازدهم را «دولت حسینقلی‌خانی» می‌خوانند. از زمانی که حامیانش نوشتند: «گذشته‌ای که حسن روحانی از خود به‌جا می‌گذارد، بیش از آنکه دامنگیر دیگران شود، دامن خودش را خواهد گرفت.» می‌شد فهمید که روزی او را تنها خواهند گذاشت.
حامیان اجاره‌ای که کاهش محبوبیت دولت را لمس کرده‌اند، اکنون سعی دارند با انتقاد از سیاست‌ها و اقدمات دولت از روحانی گذر کنند. آن‌ها که در انتخابات ریاست جمهوری مجبور به حمایت از کسی شدند که از جرگه خودشان نبود؛ حال که دولت را گرفتار در مشکلات اقتصادی و مطالبات رنگارنگ روی دست مانده می‌بینند راه خود را از آن جدا کرده‌اند.
آقای عبدالله رمضان‌زاده، سخنگوی دولت اصلاحات گفته است «تیم روحانی نتوانسته اولویت‌بندی‌ها را اجرا کند؛ اولویت اول مردم ایران، مسائل معیشتی است.» رمضان‌زاده که گویا تازه یادش افتاده روحانی سابقه اجرایی ندارد، ضمن انتقاد از تیم اقتصادی روحانی می‌گوید: «فقط علی جنتی خوب عمل کرده است و تیم اقتصادی دولت روحانی، فقط با روحانی رفاقت داشتند.»
آقای محمدجواد حق‌شناس عضو اعتماد ملی نیز در ادامه انتقادها از دولت گفته است: «در سه سال گذشته روحانی به مطالبات اصلاحات توجه جدی نکرده است. روحانی نباید پل‌های پشت سر خود را خراب کند؛ چون این مساله پیامدهای ناخوشایندی برای دولت و اصلاحات خواهد داشت.»
حامیان اجاره‌ای که می‌دانند دولت در این چند ماه باقی‌مانده نمی‌تواند معجزه کند تا گشایش‌هایی در اقتصاد ایجاد و رضایت جامعه را کسب کند از این رو موتور رقابت‌های انتخاباتی را زودتر از همیشه روشن کرده‌اند و به دنبل جایگزین مناسب برای آن
می‌گردند.در ادامه این گزارش مروری می‌کنیم بر چهره‌هایی که جریان اصلاحات به عنوان جایگزین روحانی برای انتخابات ریاست جمهوری 96 روی آنان برنامه‌ریزی کرده است.
محمد جواد ظریف
مردی که برجام با نام او مهر شد هم افتخار توافق هسته‌ای با 1+5 را دارد و هم بارها رهبر انقلاب او را متدین و مورد اعتماد خوانده‌اند. حامیان دولت این روزها اعتقاد دارند شانس او برای جذب رأی مردم بیشتر از رییس دولت یازدهم است. به طوری که صادق زیباکلام نیز به رییس‌جمهور فعلی پیشنهاد می‌کند: «روحانی بهتر است یا عارف یا ظریف را به مردم در 96 معرفی کند. اگر این اتفاق بیفتد شانس اصلاح‌طلبان بیشتر می‌شود. البته اگر احمدی‌نژاد نیاید اصلاح‌طلبان در هر صورت پیروز مطلق هستند. ولی اگر احمدی‌نژاد بیاید کار روحانی سخت خواهد بود.»
محمدرضا عارف
مرد انصراف هم که این روزها از رفتار اطلاح‌طلبان در ماجرای انتخابات هیات رییسه مجلس گلایه دارد شاید در انتخابات سال آینده به رقیب روحانی تبدیل شود تا نشان دهد که اگر فداکاری وی نبود روحانی در سال 92 رأی نمی‌آورد. روزنامه آرمان نیز با پیش‌بینی کاندیداتوری عارف در انتخابات 96 نوشت: عارف از برخی بی‌صداقتی‌ها دلخور است و ممکن است به خاطر همین دلخوری، مقابل روحانی نامزد انتخابات 96 شود. به نظر نمی‌رسید عدم ریاست بر کمیسیون آموزش به منزله پایان فعالیت‌های سیاسی عارف باشد، بلکه شنیده شده است او پس از ناکامی برای جلوس بر کرسی ریاست مجلس حاضر به پذیرش رقابت برای کرسی‌های دیگر ریاست نشده و به انتخابات سال 96 می‌اندیشد.»
سید حسن خمینی
برای انتخابات خبرگان رهبری هم ثبت‌نام کرد اما در آزمون این انتخابات شرکت نکرد بنابراین صلاحیتش برای شورای نگهبان محرز نشد. حامیان روحانی این بار برای انتخابات ریاست جمهوری به او چشم دوخته‌اند و در جلسات پنهان و آشکار از او برای شرکت در انتخابات دعوت می‌کنند. خبرهای تأییدنشده از جلسه اخیر مجمع روحانیون حاکی از این است که شیوخ اصلاح‌طلب به دنبال حضور سید حسن خمینی به عنوان نامزد انتخابات 96 هستند.آقای مهدی خزعلی نیز در پست اینستاگرامش نوشت: «احیا دوم در حرم امام راحل میهمان سید حسن خمینی بودم. از ایشان دعوت کردم تا برای انتخابات ۹۶ کاندیدا شود.»
اسحاق جهانگیری
شخصیت‌های ارشد حزب کارگزاران از او به عنوان کاندیدای مورد نظر خود در انتخابات ریاست جمهوری آینده نام می‌برند. برخی از اعضای این حزب که خود را پدرخوانده اصلاح‌طلبان می‌دانند از معاون اول روحانی خواسته‌اند که خود را برای دور بعد انتخابات آماده کند. جهانگیری از حزب متبوعش مأموریت دارد در ماه‌های اخیر روی فساد و مبارزه با آن که مورد تاکید مقامات ارشد نظام است متمرکز شود و خود را به عنوان چهره‌ای ضد فساد معرفی کند.
حسین قاضی زاده هاشمی
او را وزیر متفاوت کابینه می‌خوانند و بارها به سبب اقداماتش در حوزه سلامت مورد تمجید قرار گرفته است. سفر به دورترین شهرها و روستاها و عمل رایگان چشم نیازمندان آنقدر مورد استقبال جامعه قرار گرفت که حتی برخی از علمای قم نیز در دیدار با این وزیر سختکوش روحانی به او پیشنهاد دادند که برای دور بعدی انتخابات ریاست جمهوری نامزد شود. شاید سرمایه‌گذاری اصلاح‌طلبان روی این گزینه بی فایده نباشد و بتواند سبد رأی جریان مقابل را نیز به‌دست آورد.
علی شمخانی
او وزیر دفاع دولت اصلاحات بود که به دلیل نقش قابل ملاحظه‌ای که در طراحی و اجرای سیاست تنش زدایی و توسعه روابط با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس ایفا کرد بالاترین نشان دولتی (مدال عبدالعزیز) را از پادشاه عربستان سعودی دریافت کرد. شمخانی که از سوی روحانی به سمت دبیر شورای عالی امنیت ملی منصوب شد به عنوان یکی از گزینه‌های ریاست جمهوری اصلاح‌طلبان نام برده می‌شود. البته او پیش از این نیز نامزد انتخابات ریاست جمهوری بوده است. انتخاباتی که پس از یک دوره ریاست جمهوری رییس دولت اصلاحات برای تعیین رئیس جمهور بعدی در ۱۸ خرداد ۱۳۸۰ با حضور ۱۰ نامزد نهایی برگزار شد. شمخانی در آن انتخابات نفر سوم شد.
مسعود پزشکیان
انتخابات هیات رییسه مجلس ثابت کرد که او هم پایگاه رایی در جریان رقیب دارد و هم به‌دلیل کارنامه فعالیت‌های سیاسی‌اش توانسته نظر اصولگرایان را نیز جذب کند. او همچنین سابقه نمایندگی در دوره‌های هشتم و نهم مجلس شورای اسلامی و وزیر پیشین بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در دولت هشتم را در کارنامه خود دارد. پزشکیان در نشست علنی مجلس در تاریخ 11 دی ۱۳۹۴ گفته بود از اینکه خدا او را ترک آفریده، شاکر است و هیچ‌کس حق ندارد «زبان و فرهنگ ترک‌ها» را مسخره کند. پزشکیان که به زبان کردی هم مسلط است، گفته به مهابادی بودن خود نیز افتخار می‌کند لذا می‌تواند رأی قومیت‌ها را هم داشته باشد. در کنار هم قرار گرفتن این پازل‌ها او را به یک کاندیدای بالقوه برای حضور در رقابت‌های انتخاباتی تبدیل می‌کند.
علی مطهری
گمانه‌زنی‌ها درباره کاندیداتوری او از زمان برگزاری نمایشگاه مطبوعات 94 شروع شد. زمانی که یک رسانه اصلاح‌طلب از او پرسید: «اصلاح‌طلبان می‌توانند برای انتخابات آینده ریاست‌جمهوری روی یک کاندیدای فراجناحی توافق کنند. بنابراین اگر اصلاح‌طلبان به صورت واحد، از شما برای کاندیداتوری انتخابات ریاست‌جمهوری آینده دعوت کنند، خواهید پذیرفت؟» مطهری نیز در جواب گفت که «هر وقت دعوت کردند، آن موقع روی آن فکر می‌کنم.» مطهری در انتخابات هیات رئیسه مجلس نیز توانست با رأی نمایندگان عنوان نایب رییسی دوم را کسب کند.
محمد باقر نوبخت
این روزها حزبش در جریان اصلاحات به خوبی نقش آفرینی می‌کند و در این راه توانسته به اهداف و منافعش نیز دست یابد. اعتدال و توسعه در سایه محرومیت احزاب ساختار شکن اصلاحات توانسته جایگاهی برای خود کسب و با روی کار آمدن دولت یازدهم نیز به یک بازیگر اصلی در این جریان تبدیل شود؛ تاجایی که امیدی‌ها از تأثیرگذاری این حزب در موفق نبودن عارف در انتخابات هیات رییسه مجلس سخن گفته‌اند. پیش‌بینی می‌شود نوبخت کاندیدای این حزب در انتخابات ریاست جمهوری باشد.
محمد نهاوندیان
او که تحصیلات حوزوی دارد رابط میان دولت یازدهم با مراجع و علماست و بارها برای ارائه گزارش اقدامات دولت به قم رفته است. نام نهاوندیان در زمان انتخابات ریاست جمهوری 92 نیز مطرح و گفته می‌شد از گزینه‌های مورد حمایت حزب موتلفه است. البته او وارد رقابت‌ها نشد. نهاوندیان رییس دفتر روحانی است که در این مدت مجوز اقامتش درآمریکا برای او دردسر ساز شد و هر چند وقت یک بار شایعاتی مبنی بر برکناری وی از این سمت در فضای مجازی می‌چرخید. شاید نهاوندیان هم کاندیدایی دیگر باشد.
